Quá trình phục hồi

Giai đoạn 1 (xây trạm bơm) của dự án cải thiện vệ sinh môi trường thành phố lưu vực Nhiêu Lộc-Thị Nghè được khởi công xây dựng từ năm 2003, tại số 10 Nguyễn Hữu Cảnh (phường 19, quận Bình Thạnh) với tổng vốn đầu tư 18 triệu USD (8.600 tỷ đồng, trong đó vốn ODA của Ngân hàng Thế giới là 5.252 tỷ đồng, vốn đối ứng từ ngân sách Thành phố là 3.348 tỷ đồng và phải di dời tới 7.000 hộ dân) [18], công suất thiết kế đạt 480.000 m3/ngày. Trạm bơm này đã được đưa vào sử dụng từ tháng 7-2012 nhưng chỉ dừng lại ở việc thu gom (không xử lý) nước thải ở lưu vực kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghề, sau đó đổ ra sông Sài Gòn để giải quyết tình trạng ô nhiễm và ngập úng cho 7 quận trung tâm thành phố, gồm 1, 3, 10, Phú Nhuận, Bình Thạnh, Tân Bình, Gò Vấp.Trạm bơm của dự án cải thiện vệ sinh môi trường thành phố lưu vực Nhiêu Lộc - Thị Nghè được đưa vào sử dụng từ tháng 7-2012 với nhiệm vụ thu gom nước thải[19].

Tuy nhiên, dự án này chỉ xây dựng bờ bao, nạo vét kênh, làm các tuyến cống thu gom nước thải. Toàn bộ hệ thống nước thải đô thị lâu nay vẫn thải trực tiếp ra kênh này dù đã được thu gom, nhưng chỉ xử lý sơ bộ, lược rác, sau đó bơm thẳng ra sông thông qua hệ thống cống ngầm dưới lòng kênh chứ chưa được xử lý theo đúng tiêu chuẩn. Bề mặt dòng kênh này trong xanh, cá tung tăng bơi lội được là nhờ nước sông vào ra theo thủy triều. Thực chất, dòng kênh đen trước đây vẫn còn “đang tồn tại” ở dạng cống ngầm, và những nguy hại đối với môi trường vẫn đang ngày càng nghiêm trọng.[18]

Phó giám đốc Công ty TNHH Môi trường Đô thị Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, hiện trung bình hai ngày một lần, công nhân của công ty vớt khoảng hơn 9 tấn rác thải trên dọc tuyến kênh.[18]

2016

Vào tháng 5, trên 70 tấn cá chết được vớt lên từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè [20]. Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn TP, cho biết tình trạng cá chết từng xảy ra trong năm 2014 và 2015 (mỗi năm hai đợt) nhưng lần này cá chết dày đặc nhất so với từ trước đến nay: “Nguyên nhân ban đầu dẫn đến cá chết là ô nhiễm hữu cơ và khí độc do cơn mưa đầu mùa cuốn lượng ô nhiễm này ra kênh. Kết quả xét nghiệm nước nói trên cũng tương đồng so với những lần cá chết trước đây...phân tích mẫu nước mới đây thấy có thêm nhiều chỉ tiêu vượt chuẩn như: pH, nhiệt độ trong nước... góp phần làm cho cá chết nhiều hơn so với trước đây.”

Kết quả phân tích cho thấy nhiều chỉ tiêu vượt ngưỡng cho phép như: độ trong của nước nhỏ hơn 20 cm (quy định từ 30 cm trở lên), pH 8,7 - 9 (quy định 6,8 - 8,5), NH3 0,36 mg/lít (quy định nhỏ hơn 0,3 mg/lít)...

Phó chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, giải thích thêm rằng cá chết nhiều ở kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè do đầu nguồn tuyến kênh này được nối với hệ thống cống thoát nước từ nhiều khu vực của Q.Tân Bình. Môi trường nước kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè dễ bị ô nhiễm do mưa đầu mùa kéo theo nước thải sinh hoạt, các chất dơ bẩn, thậm chí rác đổ dồn vào đoạn kênh này. Các đơn vị của sở đã dùng 25 tấn chế phẩm sinh học zeolite rải xuống các khu vực có cá chết nhằm giúp cải thiện môi trường nước trên kênh. Chế phẩm này giúp làm trong nước, lắng các chất cặn bã, hấp thu và phân hủy các chất ô nhiễm.[20][21]